Wonderkind Xavier Dolan komt na zijn trilogie over onmogelijke liefde met Tom à la Ferme – een thriller dit keer. Hoewel hij zich op een heel ander genre stort, weet hij zijn eigen stijl nog steeds te laten zien en te verfijnen. Door zijn bijzondere manier van werken, zijn oog voor visuele plaatjes, oor voor de soundtrack, en hart voor ontroerende verhalen, levert hij nu al vier jaar lang elk jaar een film af. Het mag wel gezegd worden dat hij behoort tot één van de belangrijkste regisseurs van dit moment.
Voor de derde keer neemt hij de hoofdrol op zich. De 25-jarige Dolan debuteerde vijf jaar geleden met J’ai Tué ma Mère (2009), dat veel prijzen in de wacht sleepte. Ook Les Amours Imaginaires (2010) en Laurence Anyways (2012) werden goed ontvangen. Na deze films wilde Dolan weer eens wat anders. Hij kwam uit op het toneelstuk Tom à la Ferme van Michel Marc Bouchard, met wie Dolan samen het scenario schreef. Het gaat over Tom, in de film gespeeld door Dolan, die naar het platteland reist voor de begrafenis van zijn overleden vriend Guillaume. Op de boerderij aangekomen merkt hij dat niemand van zijn bestaan wist of de homoseksualiteit van Guillaume. De enige die het wel doorheeft is de broer van Guillaume, Francis, die een gevaarlijk spel met Tom speelt waarin homohaat de boventoon voert. Francis wil zijn moeder ‘beschermen’ van de waarheid over haar overleden zoon.
Xavier Dolan heeft het verhaal van het toneelstuk overgenomen in zijn film, ook Lise Roy, die in het toneelstuk de rol van moeder op zich nam, doet dat nu ook weer in de film. Het levert een Hitchcock-achtige film op vol spanning en suspence, waarbij zelfs de spannende muziek doet denken aan die uit Psycho (1960). De muziek van Oscarwinnaar Gabriel Yared is constant en nadrukkelijk aanwezig, maar stoort geenszins. Zonder de muziek zou de film in eerste instantie aandoen als een familiedrama, in plaats van een thriller vol suspense, spanning en mysterie. Wat is er jaren geleden gebeurd met Francis? Hoe is Guillaume eigenlijk overleden? Komt Tom hier nog uit? De film roept vragen of, waar je deels antwoord op krijgt, andere mag je zelf invullen of leeg laten.
Bijna de hele film speelt zich af op de boerderij. Om het niet al te claustrofobisch en eentonig aan te laten voelen, zijn er een aantal scènes buiten deze boerderij. Zo zien we de begrafenis en verlaat Dolan zelfs even de boerderij, om toch zelf weer terug te komen. Hij had hier weg kunnen gaan, kunnen vluchten, maar door een mix van angst, nieuwsgierigheid en het tevreden willen houden van Guillaume’s familie, keert hij toch weer terug. Dolan heeft knap om weten te gaan met de spanning, veel is buiten beeld, maar de spanning is constant voelbaar, doordat Francis altijd in de buurt is. Net als de spanning waar veel homoseksuelen dagelijks mee te maken hebben: het afkeuren en de haat lijkt altijd dichtbij.
Niet alleen qua inhoud, maar ook qua stijl verandert Dolan hier. Waar zijn eerdere films vol zaten met videoclip-achtige scènes, die ondersteund werden door bekende popliedjes en bijna over-gestilleerd waren vormgegeven, is Tom à la Ferme wat rustiger geschoten. De film heeft als het ware één soort sfeer, zonder muzikale en visuele uitstapjes. Wel blijft Xavier Dolan experimenteren, bijvoorbeeld door het beeldformaat tijdens de film te veranderen, waardoor het claustrofobische van Tom ook bij de kijker overkomt. Dolan lijkt minder bewust na te denken over de visuele aspecten van de film, al lijkt er iets in hem te zitten wat automatisch voor mooie beelden zorgt, want ook die zitten hier weer in. Daarnaast weet Dolan met dit genre ook goed om te gaan: hij weet een goede balans te vinden tussen een verhaal vertellen en ruimte over laten voor verbeeldingen en mysterie, wat een bijzonder sterke en spannende film oplevert.
eerder verschenen op blikonline
Yasmin Wegman 